MOTORLARIN HI-POT ve SURGE TESTİ 

Hi-pot ,High potantial yani yüksek gerilim testidir. İletken ile şase arasındaki izolasyon malzemesinin belirli bir voltaja dayanımını kontrol için veya kaç voltta delindiğini tespit için kullanılan bir yöntemdir. Bu cihaz çıkısı DC bir voltajdır. HI-POT ve SURGE surge yöntemi aynı cihazda beraber olduğu gibi HI-POT cihazı tek olarakta imal edilebilmektedir.

                                  
DC HI-POT Cihazı                                      DC HI-POT ve SURGE Cihazı


Teste uygulanan voltaj ve çekilen mA akım şiddeti ekrandan görülmektedir.Delinme anında cihaz kendini korumaya alarak trip moduna geçmektedir.

HI-POT testi megger cihazı değilir. Mevcut izolasyon değeri hakkında bilgi vermesine karşı megger cihazı olarak kullanılmamalıdır. HI-POT testi iletken izolasyonlarında geri dönülmez hasarlara sebep verebilmekte olup dikkatli kullanılmalıdır.

HI-POT testinde bobinlere verilecek gerilim miktarı IEEE Std 43-2000 standardında düzenlenmiştir. Buna göre yeni sarım yapılmış bir bobinin HI-POT test voltajı
 V = (2*U + 1000) *0,65*1,7 DC volt 'tur. U bobinin etiket voltaj değeridir.
380 Volt motor için HI-POT voltajı U = 1950 Volt DC
6000 Volt motor için HI-POT voltajı U = 14365 Volt DC dir.

Bakım yapılan veya çalışmış motorlara uygulanacak HI-POT değeri;
 V = (2*U + 1000)*0,65*1,7*0,7 DC volt 'tur. U bobinin etiket voltaj değeridir.
380 Volt motor için HI-POT voltajı U = 1360 Volt DC
6000 Volt motor için HI-POT voltajı U = 10050 Volt DC dir.

HI-POT testi 1 dk süre ile uygulanmalıdır.

SURGE testinde uygulanan voltaj seviyesi HI-POT test değeri ile aynı şekilde hesaplanır.
SURGE testi bobinin giriş ve çıkış ucuna uygulanan yüksek gerilim testidir. Bu şekilde bobin spirleri arasındaki izolasyon problemleri tespit edilir. 

Bobine verilecek yüksek voltajın, nüveyi doyuma götürmemesi için ve fazla akım çekmemesi için yüksek frekanslı olarak uygulanmaktadır. Bu frekans 1500-50000 Hz kadardır. Motor gücü büyüdükçe frekans düşer.

Bu frekans doğal rezonans yöntemi ile oluşturulur. Bir kondansatör istenilen voltaj değerinde şarj edilir ve 
tristör anahtarlama elamanı sayesinde bobin üzerine deşarj edilir. Bu sayede oluşan bobin ve kondansatör tank devresinde ,          



frekanslı sönümlü sinus daldası elde edilir. 

Bu ugulama saniyede 25 kere tekrarlanarak osiloskop ekranından izlenebilir. 

  
1550 kW ,11 kVolt sincap kafes AC motor spir kısa devre problemi

Dijital hafızalı osiloskoplarda aynı anda bir bobine yapılan surge dalga formu hafızaya alınarak ,dalga şekli diğer bobinler ile karşılaştırılır. Analog osiloskoplarda ise iki ayrı kaynak yardımı ile aynı anda iki bobin testi yapılarak çift ışınlı osiloskop yardımı ile dalga şekli aynı anda ekrandan incelenir.

Aynı endüktasa sahip bobinlerin dalga şekli aynı çıkar. Spir kısa devresi endüktansı etkileyerek dalga şeklini bozar.

                   
Bozuk Bir Surge Dalgası                     Sağlam Bir Surge Dalgası

Ancak endüktans bobin şekli ve nüve ile ilgili olduğundan ve endükleme yolu ile rotordaki sargı ve nüvesinden etkilenebileceği için , davranışını tanımadınız bir bobin için , farklı surge dalgası bir problem olduğu anlamına gelmez . Bu yorum için konu ile ilgili uzmanlaşma gerekmektedir.