ENDÜKLENEN GERİLİM TESTİ
Bu testin amacı sargıları oluşturan sarımların kendi aralarındaki spir izolasyonlarına aşırı gerilim uygulanmak suretiyle elektriksel olarak zorlanmasıdır.
Testin uygulama şekilleri üniform yalıtılmış sargılarla kademeli yalıtılmış sargılarda farklı farklıdır.
Üniform yalıtılmış sargılarda ;
Transformatöre alçak gerilim tarafından alçak gerilim sargısı anma geriliminin iki katı değerinde üç fazlı bir gerilim uygulanarak yapılır. Bu sırada yüksek gerilim faz uçları boştadır.
Uygulanan gerilim sinüs formunda olmakla birlikte frekansı anma frekansından farklıdır ve anma frekansından büyük ve anma frekansının katları şeklindedir. ( 150 Hz.)
Burada kullanılan test frekansına bağlı olarak deney süresi değişmekte ve bu sürenin hesaplanacağı formül standartlarda ( Bakınız IEC 60076-3) şu şekilde verilmektedir:
Deney süresi (sn.) = (trafonun anma frekansı / deney frekansı)*120
Bu formüle göre örneğin 50 Hz anma frekansına sahip bir trafo için ve 150 Hz. Test frekansı için deney süresini hesaplarsak :
Deney süresi (sn.) = (50 / 150)*120 = 40 saniye elde edilir.
Burada alçak gerilim sargısına uygulanan nominal gerilimin iki katı değerindeki gerilim, yüksek gerilim sargısında da bu sargının nominal geriliminin iki katı şeklinde endüklenecektir ve bu yüksek gerilimin uygulanan gerilim deneyindeki aşırı gerilim seviyesini aşmaması gerektiği unutulmamalı ve transformatörün yüksek gerilim sargısı gerilim kademesi ona göre seçilmelidir.
Deneye ilişkin prensip bağlantı şeması aşağıda verilmiştir.
ÜNİFORM YALITILMIŞ SARGILI TRAFOLARDA
ENDÜKLENEN GERİLİM DENEYİ PRENSİP BAĞLANTI ŞEMASI
Şekilden görüleceği üzere besleme gerilimi için üç fazlı 150 Hz. Frekanslı bir generatör kullanılmaktadır.
Deney gerilimi alçak gerilim tarafında gerilim ölçü trafoları yardımı ile hassasiyeti yüksek voltmetrelerden ya da yüksek gerilim tarafından kapasitif gerilim bölücüler yardımı ile kVmetrelerden ölçülür.
Kademeli yalıtılmış sargılarda ;
Kademeli yalıtılmış sargılarda endüklenen gerilim testinin uygulanma yöntemi farklıdır. Test gerilimi diğerinden farklı olarak üç faza birden değil, fazlara sırasıyla teker teker uygulanmaktadır. Test gerilimi ise diğerindeki gibi nominal gerilimin iki katı değerde olmayıp transformatörlerin YG gerilim seviyesine göre standartlar-daki tablolarda verilmektedir. Örneğin 154 kV anma gerilimine sahip trafolar için test gerilimi standartlarda 275 kV. Olarak verilmektedir. Deney süresi yine yukarıda 4.a. maddesinde verilen formülle hesaplanır ve test sisteminde 40 saniyedir.
Deneyin prensip bağlantı şeması YNyn-0 vektör grubunda ve yıldız noktası 1/3 test gerilimine göre yalıtılmış bir güç trafosu için aşağıda verilmiştir.
SARGILARI KADEMELİ YALITILMIŞ YNyn-0 GRUBU GÜÇ TRAFOSUNDA
ENDÜKLENEN GERİLİM DENEYİ PRENSİP BAĞLANTI ŞEMASI
Şekilde verilen transformatörün YG sargısı anma geriliminin 154 kV olduğunu varsayarsak,
U1 test gerilimi 275 kV. Olacaktır. YG-Nötr ucunda oluşan gerilim ise ;
U2 = U1 / 3 = 275 kV / 3 = 91,66 kV Olacaktır.
AG tarafına uygulanan u3 test gerilimi ise alçak gerilimi yıldız bağlı trafoda aşağıdaki formülden hesaplanır.
u3 = ( un / UN ) * (275 / 3)
AG tarafı üçgen bağlı trafolarda ise formülün sağ tarafı karekök üç ile çarpılmalıdır.
u3 = ( un / UN ) * (275 / 3)*√3
Aşağıda AG tarafı üçgen bağlı, kademeli yalıtılmış trafoda endüklenen gerilim deneyi prensip bağlantı şeması verilmektedir.
SARGILARI KADEMELİ YALITILMIŞ YNd-1 GRUBU GÜÇ TRAFOSUNDA
ENDÜKLENEN GERİLİM DENEYİ PRENSİP BAĞLANTI ŞEMASI
